Khi doanh nghiệp phát triển đến một quy mô nhất định, việc mở rộng sang lĩnh vực mới hoặc địa bàn khác là tất yếu. Lúc này, có hai lựa chọn phổ biến là thành lập công ty con hoặc liên kết với đối tác thành lập công ty liên kết.

Tuy nhiên, rất nhiều doanh nghiệp nhầm lẫn giữa hai khái niệm này – dẫn đến sai sót trong việc góp vốn, báo cáo tài chính, thậm chí vi phạm Luật Doanh nghiệp.
Vậy công ty con và công ty liên kết khác nhau ở đâu? Doanh nghiệp nên chọn mô hình nào để vừa an toàn pháp lý, vừa tối ưu quản trị vốn?

1. Khái niệm và bản chất pháp lý

Công ty con là doanh nghiệp mà công ty mẹ nắm giữ trên 50% vốn điều lệ hoặc quyền biểu quyết.
Điều này đồng nghĩa công ty mẹ có quyền chi phối các quyết định quan trọng – như nhân sự cấp cao, chiến lược kinh doanh, hoặc điều lệ công ty con.

Trong khi đó, công ty liên kết là doanh nghiệp mà công ty khác nắm giữ từ 20% đến dưới 50% vốn điều lệ.
Công ty góp vốn có ảnh hưởng đáng kể nhưng không có quyền kiểm soát toàn phần.

➡️ Nói ngắn gọn:

Công ty con = quyền kiểm soát
Công ty liên kết = quyền ảnh hưởng

2. So sánh công ty con và công ty liên kết

Tiêu chí	Công ty con	Công ty liên kết
Tỷ lệ sở hữu	> 50% vốn điều lệ hoặc quyền biểu quyết	20% – 50% vốn điều lệ
Quyền kiểm soát	Toàn quyền chi phối hoạt động	Ảnh hưởng nhưng không quyết định
Trách nhiệm tài chính	Công ty mẹ chịu trách nhiệm hợp nhất báo cáo tài chính	Báo cáo riêng, chỉ ghi nhận phần lãi/lỗ đầu tư
Cơ cấu quản trị	Có thể bổ nhiệm giám đốc, thành viên HĐQT	Chỉ được cử người tham gia điều hành
Rủi ro pháp lý	Cao hơn vì liên quan đến trách nhiệm điều hành	Thấp hơn, mang tính hợp tác đầu tư

Thành Lập Công Ty Con Và Công Ty Liên Kết – Doanh Nghiệp Nên Chọn Mô Hình Nào? — *Thành lập công ty con và công ty liên kết – doanh nghiệp nên chọn mô hình nào?*

3. Khi nào nên chọn mô hình nào

✅ Chọn công ty con khi:

Doanh nghiệp muốn mở rộng quy mô kinh doanh hoặc nắm quyền kiểm soát tuyệt đối.
Cần đảm bảo đồng bộ thương hiệu, quy trình, tiêu chuẩn hoạt động.
Có đủ nguồn lực tài chính và nhân sự quản lý.

✅ Chọn công ty liên kết khi:

Doanh nghiệp muốn góp vốn cùng đối tác chiến lược, chia sẻ rủi ro và chi phí đầu tư.
Hoạt động trong lĩnh vực mới, chưa muốn kiểm soát hoàn toàn.
Cần mở rộng mạng lưới hợp tác, liên minh kinh doanh.

Gợi ý:
Nhiều doanh nghiệp hiện nay áp dụng mô hình kết hợp: vừa có công ty con trong lĩnh vực chủ lực, vừa có công ty liên kết để khai thác cơ hội mới.

4. Kết luận

Việc lựa chọn mô hình công ty con hay công ty liên kết không chỉ là quyết định kinh doanh, mà còn là bài toán pháp lý dài hạn. Một bước đi sai ngay từ đầu có thể khiến doanh nghiệp gặp rủi ro về thuế, báo cáo tài chính, hoặc quyền sở hữu vốn sau này.

Nếu doanh nghiệp bạn đang có kế hoạch mở rộng hoạt động, góp vốn, hoặc tái cấu trúc hệ thống công ty, hãy để Luật Hùng Phúc đồng hành: