Các nhóm công nghệ cấm chuyển giao và hạn chế chuyển giao

Việc chuyển giao công nghệ có ý nghĩa quan trọng đối với sự phát triển kinh tế trên toàn cầu, đặc biệt là đối với những nước đang tiến hành công nghiệp hoá, hiện đại hoá như Việt Nam. Bên cạnh các nhóm công nghệ được phép chuyển giao, Pháp luật Việt Nam cũng quy định rõ về các trường hợp bị cấm chuyển giao hoặc hạn chế chuyển giao.

1. Chuyển giao công nghệ là gì?

Theo quy định tại khoản 2 và khoản 7 Điều 2 Luật chuyển giao công nghệ 2017, công nghệ là giải pháp, quy trình, bí quyết có kèm hoặc không kèm công cụ, phương tiện dùng để biến đổi nguồn lực thành sản phẩm. Chuyển giao công nghệ là chuyển nhượng quyền sở hữu công nghệ hoặc chuyển giao quyền sử dụng công nghệ từ bên có quyền chuyển giao công nghệ sang bên nhận công nghệ.

2. Đối tượng chuyển giao công nghệ

Điều 4 Luật chuyển giao công nghệ 2017 quy định công nghệ được chuyển giao là một hoặc các đối tượng sau đây:

• Bí quyết kỹ thuật, bí quyết công nghệ;
• Phương án, quy trình công nghệ; giải pháp, thông số, bản vẽ, sơ đồ kỹ thuật; công thức, phần mềm máy tính, thông tin dữ liệu;
• Giải pháp hợp lý hóa sản xuất, đổi mới công nghệ;
• Máy móc, thiết bị đi kèm một trong các đối tượng quy định tại các điểm a, b và c khoản này.

Trường hợp đối tượng công nghệ thuộc một trong số các trường hợp nêu trên được bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ thì việc chuyển giao quyền sở hữu trí tuệ được thực hiện theo quy định của pháp luật về sở hữu trí tuệ.

3. Công nghệ hạn chế chuyển giao

Để đảm bảo cho sự phát triển của đất nước, đảm bảo hạn chế rủi ro có thể xảy ra Điều 10 Luật chuyển giao công nghệ 2017 quy định về các trường hợp hạn chế chuyển giao công nghệ từ nước ngoài vào Việt Nam và chuyển giao công nghệ trong nước, cụ thể như sau:

• Công nghệ; máy móc, thiết bị kèm theo công nghệ không còn sử dụng phổ biến ở các quốc gia công nghiệp phát triển;
• Sử dụng hóa chất độc hại hoặc phát sinh chất thải nguy hại đáp ứng tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật quốc gia;
• Tạo ra sản phẩm bằng phương pháp biến đổi gen;
• Sử dụng chất phóng xạ, tạo ra chất phóng xạ mà đáp ứng tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật quốc gia;
• Sử dụng tài nguyên, khoáng sản hạn chế khai thác trong nước;
• Công nghệ nhân giống, nuôi, trồng giống mới chưa được kiểm nghiệm;
• Tạo ra sản phẩm có ảnh hưởng xấu đến phong tục, tập quán, truyền thống và đạo đức xã hội.

Bên cạnh đó, một số công nghệ bị hạn chế chuyển giao từ Việt Nam ra nước ngoài bao gồm:

• Tạo ra các sản phẩm truyền thống, sản xuất theo bí quyết truyền thống hoặc sử dụng, tạo ra chủng, loại giống trong nông nghiệp, khoáng chất, vật liệu quý hiếm đặc trưng của Việt Nam;
• Tạo ra sản phẩm xuất khẩu vào thị trường cạnh tranh với mặt hàng xuất khẩu chủ lực quốc gia của Việt Nam.

Danh mục công nghệ được chuyển giao được đính kèm theo Nghị định số 76/2018/NĐ-CP của Chính Phủ quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Chuyển giao công nghệ

4. Các công nghệ bị cấm chuyển giao

Điều 11 Luật chuyển giao công nghệ 2017 quy định về việc cấm chuyển giao từ nước ngoài vào Việt Nam và chuyển giao trong nước công nghệ sau đây:

• Không đáp ứng quy định của pháp luật về an toàn lao động, vệ sinh lao động, bảo đảm sức khỏe con người, bảo vệ tài nguyên, môi trường và đa dạng sinh học;
• Tạo ra sản phẩm gây hậu quả xấu đến phát triển kinh tế – xã hội; ảnh hưởng xấu đến quốc phòng, an ninh, trật tự và an toàn xã hội;
• Công nghệ; máy móc, thiết bị kèm theo công nghệ không còn sử dụng phổ biến và chuyển giao ở các quốc gia đang phát triển và không đáp ứng tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật quốc gia;
• Công nghệ sử dụng hóa chất độc hại hoặc phát sinh chất thải không đáp ứng tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về môi trường;
• Sử dụng chất phóng xạ, tạo ra chất phóng xạ không đáp ứng tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật quốc gia.

Các công nghệ sau bị pháp luật cấm chuyển giao từ Việt Nam ra nước ngoài là các công nghệ thuộc Danh mục bí mật nhà nước, trừ trường hợp luật khác cho phép chuyển giao.