Nhiều doanh nghiệp thắc mắc, người chưa thành niên thì có được tham gia ký kết hợp đồng lao động để làm việc cho doanh nghiệp đó hay không. Thực tế pháp luật có cho phép doanh nghiệp được sử dụng người lao động là người chưa thành niên, tuy nhiên có nhiều quy định nghiêm ngặt khi sử dụng lao động này. Vì vậy khi sử dụng lao động chưa thành niên doanh nghiệp cần lưu ý những vấn đề sau:

Quy định của pháp luật về người lao động chưa thành niên

Theo quy định của Bộ Luật Lao động 2012, người lao động chưa thành niên là người lao động dưới 18 tuổi.

Trong độ tuổi này, thể lực và trí lực của họ đang phát triển và chưa ổn định. Tuy người chưa thành niên rất năng động trong công việc cũng như có khả năng tiếp thu nhanh, nhưng ở họ còn một số yếu điểm như tâm sinh lý chưa phát triển toàn diện, nhận thức chưa đầy đủ, dễ bị tác động từ môi trường khách quan nên pháp luật xây dựng nên những quy định nhằm bảo vệ nhóm đối tượng này để họ có điều kiện phát triển toàn diện nhất.

Giao kết hợp đồng lao động với người lao động chưa thành niên

Đối với người lao động dưới 15 tuổi: Người sử dụng lao động phải ký kết hợp đồng lao động bằng văn bản với người đại diện theo pháp luật của người dưới 15 tuổi và phải được sự đồng ý của người dưới 15 tuổi.

Đối với người lao động từ đủ 15 tuổi đến dưới 18 tuổi: Người sử dụng lao động được ký kết hợp đồng lao động trực tiếp với đối tượng này nhưng phải có sự đồng ý bằng văn bản của người đại diện theo pháp luật của người lao động.

Trách nhiệm của người sử dụng lao động khi sử dụng lao động chưa thành niên

Không được sử dụng lao động chưa thành niên làm những công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm hoặc chỗ làm việc, công việc ảnh hưởng xấu tới nhân cách của họ theo danh mục do Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội chủ trì phối hợp với Bộ Y tế ban hành;

Không được sử dụng người chưa thành niên sản xuất và kinh doanh cồn, rượu, bia, thuốc lá, chất tác động đến tinh thần và các chất gây nghiện khác;

Người sử dụng lao động phải tạo cơ hội để người lao động chưa thành niên và người dưới 15 tuổi tham gia lao động được học văn hoá;

Người sử dụng lao động chỉ được sử dụng người lao động chưa thành niên vào những công việc phù hợp với sức khoẻ để bảo đảm sự phát triển thể lực, trí lực, nhân cách và có trách nhiệm quan tâm chăm sóc người lao động chưa thành niên về các mặt lao động, tiền lương, sức khoẻ, học tập trong quá trình lao động;

Khi sử dụng người lao động chưa thành niên, người sử dụng lao động phải lập sổ theo dõi riêng, ghi đầy đủ họ tên, ngày tháng năm sinh, công việc đang làm, kết quả những lần kiểm tra sức khoẻ định kỳ và xuất trình khi cơ quan nhà nước có thẩm quyền yêu cầu.

Những công việc được sử dụng người lao động chưa thành niên

– Công việc được sử dụng người dưới 13 tuổi làm việc:

Diễn viên: múa; hát; xiếc; điện ảnh; sân khấu kịch, tuồng, chèo, cải lương, múa rối (trừ múa rối dưới nước).
Vận động viên năng khiếu: thể dục dụng cụ, bơi lội, điền kinh (trừ tạ xích), bóng bàn, cầu lông, bóng rổ, bóng ném, bi-a, bóng đá, các môn võ, đá cầu, cầu mây, cờ vua, cờ tướng, bóng chuyền.

– Công việc được sử dụng người từ đủ 13 tuổi đến dưới 15 tuổi làm việc:

Những công việc được sử dụng người dưới 13 tuổi làm việc.
Các nghề truyền thống: chấm men gốm, cưa vỏ trai, vẽ tranh sơn mài, làm giấy dó, nón lá, se nhang, chấm nón, dệt chiếu, làm trống, dệt thổ cẩm, làm bún gạo, làm giá đỗ, làm bánh đa (miến), làm bánh đa Kế.
Các nghề thủ công mỹ nghệ: thêu ren, mộc mỹ nghệ, làm lược sừng, đan lưới vó, làm tranh Đông Hồ, nặn tò he.
Đan lát, làm các đồ gia dụng, đồ thủ công mỹ nghệ từ nguyên liệu tự nhiên như: mây, tre, nứa, dừa, chuối, bèo lục bình.
Nuôi tằm.
Gói kẹo dừa.

Thời giờ làm việc của người lao động là người chưa thành niên

Từ đủ 15 tuổi đến dưới 18 tuổi: Không quá 08 giờ trong một ngày và 40 giờ trong một tuần. Được làm thêm giờ, làm việc vào ban đêm trong một số nghề và công việc theo quy định của Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội nhưng không quá 04 giờ trong một ngày và 20 giờ trong một tuần.

Dưới 15 tuổi: Không quá 04 giờ trong một ngày và 20 giờ trong một tuần. Không được sử dụng làm thêm giờ, làm việc vào ban đêm.

Xử lý doanh nghiệp khi vi phạm các quy định về sử dụng lao động chưa thành niên

Phạt cảnh cáo đối với người sử dụng lao động có hành vi không lập sổ theo dõi riêng khi sử dụng lao động chưa thành niên hoặc không xuất trình sổ theo dõi khi cơ quan nhà nước có thẩm quyền yêu cầu.
Phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng đối với người sử dụng lao động có một trong các hành vi sau đây:

– Sử dụng người dưới 15 tuổi mà không ký kết hợp đồng lao động bằng văn bản với người đại diện theo pháp luật;

– Sử dụng lao động chưa thành niên làm việc quá thời giờ làm việc quy định tại Khoản 2 Điều 163 của Bộ luật lao động;

– Sử dụng người từ đủ 15 tuổi đến dưới 18 tuổi làm thêm giờ, làm việc vào ban đêm, trừ một số nghề, công việc được pháp luật cho phép.

Phạt tiền từ 40.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng đối với người sử dụng lao động có một trong các hành vi sau đây:

– Sử dụng lao động là người chưa thành niên làm công việc, tại nơi làm việc bị cấm sử dụng theo quy định tại Điều 165 của Bộ luật lao động 2012;

– Sử dụng người dưới 15 tuổi làm công việc ngoài danh mục được pháp luật cho phép theo quy định tại Khoản 1 và Khoản 3 Điều 164 của Bộ luật lao động 2012.