Hướng dẫn thủ tục đăng ký quyền tác giả, quyền liên quan

Trong bối cảnh kinh tế tri thức và chuyển đổi số đang phát triển mạnh mẽ, việc đăng ký quyền tác giả và quyền liên quan trở nên ngày càng quan trọng để bảo vệ thành quả sáng tạo, phòng ngừa tranh chấp và khai thác thương mại hợp pháp. Mặc dù theo quy định của pháp luật Việt Nam, quyền tác giả được xác lập ngay khi tác phẩm được tạo ra, việc đăng ký vẫn mang ý nghĩa pháp lý quan trọng và là cơ sở chứng minh quyền sở hữu khi xảy ra tranh chấp

1. Cơ sở pháp lý

– Luật Sở hữu trí tuệ số 50/2005/QH11 ngày 29/11/2005 (Luật Sở hữu trí tuệ 2005);

– Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sở hữu trí tuệ ngày 19/6/2009 (Luật Sở hữu trí tuệ 2009);

– Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sở hữu trí tuệ ngày 16/6/2022 (Luật Sở hữu trí tuệ 2022);

– Nghị định số 17/2023/NĐ-CP của Chính phủ: Quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Sở hữu trí tuệ về quyền tác giả, quyền liên quan.

2. Quyền tác giả và quyền liên quan là gì?

Quyền tác giả: Là quyền của cá nhân, tổ chức đối với tác phẩm do mình sáng tạo ra hoặc sở hữu (bao gồm văn học, nghệ thuật, khoa học, phần mềm máy tính…).

Quyền liên quan (hay còn gọi là quyền liên quan đến quyền tác giả): Là quyền của các tổ chức, cá nhân đối với màn biểu diễn, bản ghi âm, ghi hình, chương trình phát sóng, tác phẩm phái sinh… không do họ trực tiếp sáng tạo nhưng có vai trò quan trọng trong việc thể hiện, phát hành.

3. Hồ sơ đăng ký quyền tác giả, đăng ký quyền liên quan

Căn cứ khoản 2 Điều 50 Luật sở hữu trí tuệ năm 2005 được sửa đổi, bổ sung theo quy định tại khoản 14 Điều 1 Luật sở hữu trí tuệ 2022 quy định về hồ sơ đăng ký quyền tác giả, đăng ký quyền liên quan như sau:

– Tờ khai đăng ký quyền tác giả, đăng ký quyền liên quan. Trong đó:

+ Tờ khai phải được làm bằng tiếng Việt có đầy đủ thông tin về người nộp hồ sơ, tác giả, chủ sở hữu quyền tác giả hoặc chủ sở hữu quyền liên quan;

+ Thời gian hoàn thành;

+ Tóm tắt nội dung tác phẩm, cuộc biểu diễn, bản ghi âm, ghi hình hoặc chương trình phát sóng;

+ Tên tác giả, chủ sở hữu quyền tác giả, tác phẩm được sử dụng làm tác phẩm phái sinh nếu tác phẩm đăng ký là tác phẩm phái sinh;

+ Thời gian, địa điểm, hình thức công bố;

+ Thông tin về cấp lại, cấp đổi (nếu có), cam đoan về trách nhiệm đối với các thông tin ghi trong tờ khai.

– Hai bản sao tác phẩm đăng ký quyền tác giả hoặc hai bản sao bản định hình đối tượng đăng ký quyền liên quan;

– Giấy ủy quyền, nếu người nộp hồ sơ đăng ký quyền tác giả, đăng ký quyền liên quan là người được ủy quyền;

– Tài liệu chứng minh là chủ sở hữu quyền do tự sáng tạo hoặc do giao nhiệm vụ sáng tạo, giao kết hợp đồng sáng tạo, được thừa kế, được chuyển giao quyền;

– Văn bản đồng ý của các đồng tác giả, nếu tác phẩm có đồng tác giả;

– Văn bản đồng ý của các đồng chủ sở hữu, nếu quyền tác giả, quyền liên quan thuộc sở hữu chung.

4. Thủ tục đăng ký quyền tác giả, quyền liên quan

Thủ tục đăng ký bản quyền tác giả được thực hiện theo các bước như sau:

Bước 1: Xác định thể loại tác phẩm đăng ký

Sau khi hoàn thiện tác phẩm, chủ sở hữu, tác giả thực hiện xác định thể loại tác phẩm dự định đăng ký bản quyền.

Bước 2: Chuẩn bị hồ sơ đăng ký bản quyền tác giả

Sau khi xác định được loại hình tác phẩm dự định đăng ký bản quyền, Chủ sở hữu, tác giả tác phẩm tiến hành soạn thảo hồ sơ đăng ký bản quyền theo quy định.

Bước 3: Nộp hồ sơ đăng ký bản quyền tác giả

Nộp trực tiếp tại Cục Bản quyền tác giả tại các địa chỉ sau:

• Cục Bản quyền tác giả: Số 33 Ngõ 294/2 Kim Mã, Ba Đình, Hà Nội, TP. Hà Nội.
• Văn phòng đại diện tại TP. Hồ Chí Minh: Số 170 Nguyễn Đình Chiểu, P. 6, Q. 3, TP. Hồ Chí Minh.
• Văn phòng đại diện tại TP. Đà Nẵng: Số 58 Phan Chu Trinh, Quận Hải Châu, thành phố Đà Nẵng.

Nộp qua đường bưu điện đến các địa chỉ nêu trên.

    Bước 4: Cục Bản quyền tác giả thẩm định cấp Giấy chứng nhận

• Trong thời hạn 15 ngày làm việc, kể từ ngày nhận hồ sơ hợp lệ, Cục Bản quyền tác giả có trách nhiệm cấp Giấy chứng nhận đăng ký quyền tác giả.
• Trường hợp từ chối, Cục phải trả lời bằng văn bản và nêu rõ lý do.

Việc đăng ký quyền tác giả và quyền liên quan tuy không bắt buộc, nhưng là một bước đi chủ động và cần thiết để bảo vệ thành quả sáng tạo trước nguy cơ bị sao chép, chiếm đoạt. Trong giai đoạn hiện nay, khi nội dung kỹ thuật số lan truyền mạnh mẽ, việc hiểu rõ và thực hiện đúng thủ tục đăng ký quyền tác giả là điều mà các cá nhân, tổ chức sáng tạo không nên bỏ qua.